دکتر سید ذاکر سعیدی نژاد متخصص بیماریهای عفونی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج در طی ترجمه مجله اروپایی European Centre for Disease Prevention and Control به آموزش بیماری های خونریزی دهنده منتقل از راه پشه آئدس پرداخت.

دکتر سید ذاکر سعیدی نژاد متخصص بیماریهای عفونی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج در طی ترجمه مجله اروپایی European Centre for Disease Prevention and Control به آموزش بیماری های خونریزی دهنده منتقل از راه پشه آئدس پرداخت.

به گزارش روابط عمومی مرکز آموزشی درمانی شهدای دولت آباد و بیمارستان شهید جلیل یاسوج؛ در ادامه این مقاله که قسمت اول آن در همین سایت منتشر شد آمده است:

چرخه انتقال:

ويروس عامل بیماری تـب زرد از طريق نيش پشه هاي آلوده از جنس آئدس (در آفـريقا) يـا هماگوگـوس (در آمـريكاي جنوبـي) به انسان انتقال مي يابد. پشه ها خود از طريق خونخواري از ميزبان پـريمات هـا يـا انسان كه ويروس را در خون خود دارند آلوده مي شوند دراين سيكل ويروس بـين پـريمات ها و پشه هاي جنس آئدس در آفريقا و يا هماگوگوس در آمريكا در گردش مي باشد. در سيكل شهري، ويروس تب زرد توسط پشه آئدس از انسان به انسان انتقال مييابد که در آن فقط انسان میزبان تقویت کننده است.

نشان داده شده است که Aedes ویروس تب زرد را در شرایط آزمایشگاهی به فرزندان خود منتقل می کند و مطالعات مجموعه صحرایی نیز این موضوع را در طبیعت تایید کرده است. انتقال تب زرد از کشورهای جنوب صحرای آفریقا و مناطق گرمسیری در سراسر آمریکای جنوبی و مرکزی، از پاناما تا بخش شمالی آرژانتین گزارش شده است انتقال خودکار تب زرد هرگز در آسیا شناسایی نشده است، اگرچه آئدس ناقل در نواحی جنوب و جنوب شرقی قاره وجود دارد

- زيكا آئدس ناقل اصلی ویروس زیکا می باشد

چرخه انتقال:

ويـروس زيكـا از طـريق نـيش پشه آلوده، تماس جنسي، انتقال مادر به جنين و انتقال خون بين انسانها مي تواند انتقال يابد. در طبـيعت ويـروس زيكـا در طي سيكل جنگلي Sylvaticدر گردش مي باشد. در سيكل

جنگلي ويروس توسط پشه هاي مختلف جنس آئدس در جـنگل بـين پـريمات هـا انـتقال می یابد. انسان هايي كه درمناطق آلوده در جنگل حضور مييابند مـيتوانـند بـه طـور تـصادفي مـورد گزش پشه هاي آلوده قرار گرفته و عفونت را كسب نمايند

پيشگيري: پيـشگيري زيكـا نيازمـند اقـدامات چـند جانـبه از جملـه كنتـرل ناقلـين، اقدامات كنترل فردي از جمله محافظت در برابر گزش پشه و تماس جنسي محافظت شده و غربالگري خون ميباشد

چيكونگونيا: آئدس ناقل اصلی ویروس چیکونگونیا امی باشد.

اپيدميولوژي: انـتقال ويـروس در گـستره وسيع جغرفيايي شامل آسيا، آفريقا، اروپا، جزاير اقيانوس آرام، كشورهاي حوزه كارائـيب، آمـريكاي جنوبي و شمالي گزارش شده است. پس از شناسايي ويروس چيكونگونيا، طغيانهاي متعدد در

آفريقا گزارش شده است. آئدس تقریباً در تمام اپیدمی های چیکونگونیا از آفریقا، هند و سایر کشورهای آسیای جنوب شرقی نقش داشته است. آنها باعث شیوع ویروس چیکونگونیا در کنیا و جزایر کومور شدند، جایی که تقریبا، 63٪ از جمعیت انان تحت تأثیرآن قرار گرفتند اخیرا تحقیقات حشره شناسی نشان داده است که پشه آئدس در شیوع ویروس چیکونگونیا در یمن و شیوع بزرگ تری آن در اقیانوس آرام و کارائیب نقش داشت. در نتیجه آسیب پذیری اروپا در برابر ویروس افزایش یافته است.

عوامل محرک/تاثیرگذار بر چرخه انتقال

وقوع طغیان های ناشی از پشه به در دسترس بودن زیستگاه های آبی مربوط می شود. در حال حاضر به دلیل عدم تحمل آن به زمستان های معتدل، انتشار و گسترش ان محدود است، اما تغییرات آب و هوا می تواند منجر به افزایش توزیع ان شود. با رشد جمعیت انسان در آینده، مکان هایی که این پشه در آنها رشد می کند افزایش می یابد و زیستگاه های بیشتری برای استقرار فراهم می کند. این افزایش بخاطر نزدیکی پشه ها به انسان ها و گرایش پشه به تغذیه از چندین میزبان در طول یک چرخه می باشد که خطر انتقال بیماری را در چنین مناطقی افزایش می دهد. کنترل ناکافی این گونه مهاجم می تواند منجر به استقرار مجدد آن در اروپا شود و به همین دلیل نظارت و تحقیق بر روی این پشه بسیار مهم است.

بهداشت عمومی (کنترل/ مداخلات)

توسط ECDC «دستورالعمل های ECDC برای نظارت بر پشه های مهاجم در اروپا» ECDC و EFSA فعالیت های نظارت و نقشه برداری را برای گونه های پشه مهاجم و ناقلان پشه بررسی می کنند

روش های کنترل خاص گونه

1-کاهش منبع و کنترل پشه های بزرگ

این پشه در محیط‌های شهری مکان‌های متعددی برای تخم‌گذاری آن فراهم است. بنابراین، پراکنش این گونه عمدتاً توسط فعالیت‌های انسانی (مثلاً ذخیره آب در خارج) انجام می‌شود، بنابراین روش‌های کنترل باید بر روی این عوامل هدایت شوند.

کنتـرل شـيميايي، كنتـرل بـيولوژيك، كنتـرل ژنتيكي و در كنار آن مديريت محيط زيست

هدف از مديريت محيط زيست، كاهش جمعيت پشه ها و كاهش مواجهه انسان با پشه با از بين بردن، تغيير و يا جابه جايي مكانهاي پرورش پشه ميباشد. اين تغييرات شامل تغيير در سيستم سنتي ذخيره آب مثل لوله كشي كردن تخليه مكرر آب ظروف مثل گلدان ها، ، مديريت زباله ها واستفاده از توري در مقابل دربها و پنجره ها باشد.

كنترل شيميايي پشه ها شامل استفاده از سموم از بين برنده لارو و پشه بالغ نظير

Pyrethroids وCarbamates ،Organophosphates ،Dichlorodiphenyltrichloroethane

كنترل بيولوژيك شامل استفاده از گونه هاي تغذيه كننده از پشه ها، انگل ها و گونه هاي رقيب مي باشد. استفاده از

گونه هايي كه از لارو پشهها تغذيه ميكنند .رها سازي پشه هاي آلوده به باكتري Wolbachiaنيز ميتواند در كاهش ميزان آلودگي ويروسي پشه ها موثر باشد.

استفاد از لباس‌های محافظ و مواد دافع نیز برای کاهش قرار گرفتن در معرض پشه همراه با اسپری کردن فضاهای زندگی داخلی توصیه می شود. اقدامات حفاظتی فردی برای کاهش خطر نیش پشه همچنین شامل استفاده از پشه‌بند (ترجیحاً توری‌های حشره‌کش) و خواب یا استراحت در اتاق‌های غربال‌شده یا دارای تهویه مطبوع باشد.

برنامه کنترل یکپارچه

در اجرای استراتژی کنترل یکپارچه علیه گونه‌های پشه مهاجم باید گونه‌های هدف، اکولوژی آن و نگرانی‌های بهداشت عمومی، یعنی مزاحمت یا انتقال بیماری را در نظر بگیرند. به عنوان یک قاعده کلی، یک استراتژی کنترل یکپارچه نیاز به مشارکت هماهنگ مقامات محلی، شرکای خصوصی، جامعه سازمان یافته و جوامع دارد . روش‌های سنتی مانند کاهش منبع، آموزش عمومی و کاربرد حشره‌کش به طور معمول توسط شهرداری‌ها برای کاهش جمعیت پشه آئدس اجرا می‌شوند، اما با موفقیت محدود، احتمالاً به دلیل مشارکت ضعیف جوامع، و عدم هماهنگی و اجرای هماهنگ.

روش‌های نوآورانه‌ای مانند انتشار خودکار پیری‌پروکسی فن و روش‌های ژنتیکی یا مبتنی بر Wolbachia باید برای نشان دادن کارایی و پایداری آنها توسعه یابند، اما می‌توانند در برنامه‌های یکپارچه آینده در نظر گرفته شوند.